Auteur: sinteur@acyon.com

Het overleg van de Europese leiders is volgens Nederland niet veel opgeschoten. Het gaat over hoe Europa de financiële crisis, wat door het coronavirus is veroorzaakt, kan beteugelen. Alle landen zijn het er over eens dat dit het beste kan gebeuren door een grote hoeveelheid geld op de kapitaalmarkt te lenen om investeringen op pijl te houden.

Het verschil van mening tussen de vrekkige vier en de rest van de landen is hoe men de lening uiteindelijk terug gaat betalen. Nederland als leider van de vrekkige vier wil dat er alleen geld geleend kan worden uit het zogenoemde herstelfonds als aan een aantal strikte voorwaarden wordt voldaan. Landen zullen hun economische structuur moeten hervormingen door het verlagen van hun pensioenstelsel, verminderen van arbeidsrechten en uitgave van sociale voorzieningen zodat er meer overblijft om de lening terug te betalen. Dit komt neer door de terugbetaling af te wentelen op het arme deel van de bevolking.

Het kan natuurlijk ook anders door niet de overheidsuitgave te verminderen maar de belastinginkomsten te verhogen door het rijke deel van de bevolking zwaarder te belasten. Een verhoging van de vermogensbelasting en een progressievere inkomstenbelasting te heffen zoals na de tweede wereldoorlog in Duitsland is gebeurd. Hierdoor kan men de kloof tussen arm en rijk wat dichter bij elkaar brengen.

Dit voorstel kunnen we niet verwachten van Rutte die een aanhanger is van de neoliberale ideologie. Maar Rutte is in dit overleg niet als vertegenwoordiger van de VVD maar van Nederland. Hij is in Brussel met een mandaat van de tweede Kamer van Nederland en daar heb ik ook niets vernomen van een voorkeur hoe we de terugbetaling van de lening gaan verdelen over de bevolking.

• Verslag van Tweedekamer der staten generaal

De demonstraties zijn een duidelijk signaal dat de brutaliteit van de staatsmacht haar grenzen overschrijdt. De zwarte burger komt in opstand tegen die brutaliteit. Maar is de slogan “Blak Lives Matter” ook een verzet tegen racisme?

Mijn dochter is boos en voelt de emotie die vele black Americans voelen bij het zien van de staats agressie bij de moord op George Floyd. Maar zij is ook boos op witte burgers die zich mengen in de strijd tegen staatsbrutaliteit en de slogan “All Lives Matter” scanderen.

Er  spelen duidelijk twee processen in de wereld want demonstraties zien we in vele landen. Er is verzet tegen Staatsbrutaliteit en er is verzet tegen Racisme.

Staatsbrutaliteit is machtsmisbruik van de staat en ligt besloten in het staatsapparaat wat  democratisch is gekozen en gebonden aan de wetten waaronder de burger de staat heeft gemachtigd om geweld te gebruiken. Als de staat zich niet aan die wetten houdt dan zullen de verantwoordelijke staatsvertegenwoordigers vervangen kunnen worden door anderen die de wetten wel eerbiedigen.

Racisme ligt niet besloten in het staatsapparaat. Racisme licht besloten in de mens. Het is een afweer mechanisme om macht te verkrijgen of te behouden tegenover anderen. Meestal bewust of onbewust opgedeeld in groepen of zoals Afro-Amerikanen, Black community, maar ook religieuze groepen of autochtonen, allochtonen of echte Nederlanders dan wel “de Nederlander” of het Volk. Het is maar net wie deze termen gebruikt om zijn macht te vergroten of te behouden.

De strijdt tegen racisme is veel ingewikkelder als de strijdt tegen staatsbrutaliteit. Racisme is te bestrijden door de angst voor machtsverlies in de mens te verminderen door te streven naar een samenleving van gelijkheid waarin iedereen gelijke macht heeft of waar in ieder geval naar iedereen wordt geluisterd.

Sinds de Franse revolutie waarbij we streven naar ”vrijheid gelijkheid en broederschap” en de afschaffing van slavernij zijn we op de goede weg. Er is echter nog een lange weg te gaan om die gelijkheid te realiseren. De tegenkrachten zijn politici die naar persoonlijke macht streven en parasiteren op onze angstgevoelens van machtverlies. Zij proberen ons tegen elkaar op te zetten door dit gevoel aan te wakkeren, ons in een groep te duwen zoals echte Nederlanders, de Nederlander, Volk, Amerika First, en een vijandbeeld voor te houden zoals “meer of minder Marokkanen”.

Racisme kunnen we bestrijden als we boven onze angsten uit rijzen en samen met alle anderen naar gelijkheid streven. De heers en verdeel strategie van de machtigen der aarde is duidelijk waar te nemen en daar kunnen we een antwoord op formuleren, een weg uitstippelen hoe we naar gelijkheid kunnen groeien.

“Black Lives Matter” is een wegwijzer die nergens naar wijst. Het is een constatering die we kunnen onderschrijven maar ons niet verder brengt. Is er nu niemand van al deze demonstranten die een uitweg kan bedenken?

Martin Luther King Jr. had ook een slogan “I have a dream” maar die slogan was niet inhoudsloos. Op 28 augustus 1963 op de trappen van het Lincoln-memorial in Washington spreekt hij waarover hij droomt waarmee hij miljoenen mensen het perspectief schetst van vrijheid en gelijkheid voor iedereen.

“Ik heb een droom dat op een dag dit land zal verrijzen en zal leven naar de ware betekenis van haar credo: dat alle mensen gelijk geschapen zijn.“

Volgens King was dit het moment om de belofte van democratie na te komen. Er moest een einde komen aan het systeem van rassenscheiding en discriminatie, dat in de zuidelijke staten van Amerika nog in stand werd gehouden via de zogenoemde Jim Crow-wetten. Daarin was vastgelegd dat zwarte en witte burgers zoveel mogelijk gescheiden van elkaar moeten leven.

De wet is er niet meer maar vrijheid en gelijkheid is ver te zoeken in Amerika, ook in Nederland en elders in de wereld. De kloof tussen arm en rijk, bevoorrechten en achtergestelde is een als maar wijdende kloof. Dat drijft ons uit elkaar. De democratie offert ons de mogelijkheid om daar iets tegen te doen. Maar dan is actieve participatie, beschermen en gebruik maken van mogelijkheden die de  democratie ons biedt nodig.

• Martin Luther King Jr.

De dood van George Floyd in Minneapolis is de aanleiding voor ongeregeldheden in Amerika, ook in andere steden. Het is meer dan een protest tegen politie geweld. Het is de lont in het kruitvat van verzet tegen de systematische onderdrukking van zwarte mensen maar misschien wel tegen de onrechtvaardige verdeling van welvaart in Amerika.

De Amerikaanse droom dat een ieder op kan klimmen van krantenbezorger tot Miljardair als je maar je best doet en je inzet met hard werken blijft een droom. Een groot deel van de bevolking in Amerikaanse steden leeft al generaties lang in armoede. Dat heeft weinig met de vraag of je zwart bent te maken maar met het verdeel systeem van welvaart. Het heeft veel meer te maken wie je ouders zijn. Als je uit een kapitaalkrachtig gezin komt en een kans krijgt van goede opleiding heb je kans om tot te beter opgeleide en tot de middelinkomens en hoger te gaan horen.

Niet iedereen heeft aanleg om een Albert Einstein,  Nicolaas Copernicus, Galileo Galilei. Isaac Newton of Marie Curie te worden maar een menswaardig bestaan is voor iedereen mogelijk als we voor een rechtvaardiger verdeelsysteem kiezen.

Het huidige systeem kent geen limiet aan de onderkant of bovenkant van minder het bestaansminimum tot ongelimiteerde super rijkdom. De gap tussen arm en rijk veroorzaakt een onrechtvaardigheidsgevoel wat uiteindelijk leidt tot opstand zoals in Amerika en protest van gele hesjes in Frankrijk.

Het neoliberale systeem functioneert niet. Daar worden alleen de rijken beter van ten koste van de armen. Welvaart wordt geproduceerd door zowel arm als rijk. Het verdeelsysteem van welvaart is onrechtvaardig en kent geen balans. Het verdeelsysteem is in balans te brengen door belastingen. Aan de onderkant een bestaansminimum invoeren zoals we dit in Nederland kennen; een bijstandsuitkering en het minimum loon. Aan de bovenkant een limiet van  maximum inkomen en vermogen. Een progressieve belasting op inkomen met als bovengrens 100 % belasting op inkomen boven 1 miljoen euro en een vermogensbelasting met als bovengrens 100% belasting op bezit van meer dan 1 miljard euro.

Deze belastingregel kan mondiaal ingevoerd worden waarbij de limieten bijvoorbeeld op basis van een percentage BNP per land vastgesteld worden om migratiestromen te beperken.

Voor de EU kan deze belastingregel, de inning en verdeling door de Europese Commissie uitgevoerd worden.

Zal het toch echte gaan gebeuren? De coronacrisis heeft als een van haar bijwerkingen laten blijken dat het oude normaal niet de koers is die naar een duurzame wereld zal leiden. Het gevecht om mondkapjes beademingsapparatuur en beschermende middelen geeft een beeld waar doorgeschoten marktwerking ons toe brengt.

Ieder land voor zichzelf en niemand voor allen brengt ons niet verder. Er is geen keus; of we kiezen voor Nederland First of realiseren ons dat we samen met iedereen naar een toekomst kunnen werken voor allen.

Marktwerking en concurrentie zet mensen aan om steeds goedkoper producten te leveren maar de doorgeschoten marktwerking zoals het neoliberalisme voorstaat heeft vele ongewenste bijwerkingen. Kostenbesparingen veroorzaken aantasting van milieu en leefomgeving, belastingontwijking, verhoogde werkdruk, en verdergaande tweedeling tussen arm en rijk in de samenleving.

Een staatsmonopoly is daartegen niet de oplossing. Een gezonde balans tussen staat- en marktwerking kan een antwoord zijn. Evenwichtigere Europese afspraken over milieu behoud, vrijheid van ondernemen, kapitaalvorming, progressieve vermogensbelasting, leef en werk omstandigheden die leiden naar een duurzame samenleving.

We zullen een solidair Europa willen bouwen. Daarom is het voorstel van Ursula von der Leyen (voorzitter van de Europese Commissie) zo aanlokkelijk om een fonds op te bouwen om de gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden en vooral ook om een Europese belasting te gaan heffen.

Europese afspraken om gelijkwaardige concurrentie omstandigheden te creëren, een level playing field waar het getouwtrek om bedrijfsvestigingen met als gevolg vergaande nationale belasting faciliteiten en zelfs een voorstel van Minister President Rutte de dividendbelasting af te schaffen, vermogende de ruimte geeft om belastingen te ontwijken.

Het nieuwe normaal staat voor de deur waar solidariteit en duurzaamheid richting aan de toekomst geeft.

Commentaar in vrekkig Nederland op het voorstel van Ursula von der Leyen: Aan grote woorden geen gebrek bij voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie maar niemand luisterde. Dit is wat zij sprak:

• Unite for our future

Een level playing field is een rechtvaardigheidsprincipe, waarbij niet noodzakelijk is dat elke speler evenveel kansen heeft om te slagen, maar wel dat alle spelers het spel spelen volgens dezelfde regels.

Onze samenleving is overvallen door het Coronavirus COVID-19. Het bedreigt onze samenleving en de overheid probeert het virus te bestrijden door de kans op infectie tot een minimum te beperken. Een werkelijk beperkend middel is het vaccineren van de gemeenschap maar er is nog geen werkend vaccine.

Als alternatief adviseert de overheid gedragsaanpassing van de burger. Er zijn echter geen bestaande wettelijke regelingen waaraan de burger nu behoort te voldoen. Daarom is er een nood verordening van kracht met gedragsregels. Het instellen van de regels is een bevoegdheid van de burgemeester van de gemeente

• zie burgemeesters

De overheid heeft slechts beperkte mogelijkheden om de naleving van deze gedragsregels af te dwingen en doet een dringend beroep op de individuele verantwoordelijkheid van de burger deze regels na te leven.

Wat betekent dit voor mij als individuele burger.

Individuele verantwoordelijkheid

Ik heb een primair belang om dit virus niet te krijgen en te overleven tot een vaccinatie mogelijk is. Ik maak dus afwegingen hoe ik mij zo goed mogelijk kan beschermen door mijn gedrag aan te passen. Ik houd anderhalve meter afstand van anderen en blijf zoveel mogelijk thuis. Ik probeer fysieke contacten te vermeiden. Ik maak echter ook een inschatting of de ander in mijn omgeving een virusdrager is. Dat ik dit niet goed kan vaststellen maakt dat ik steeds een gok waag wanneer ik wel in contact treed met anderen. Het is mijn individuele verantwoordelijkheid deze gok te nemen om mijn sociale contactbehoefte te bevredigen.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Ik voel echter ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de samenleving. Door mijn niet te houden aan de gedragsregels is de kans groter dat ik virusdrager word en andere in de samenleving besmet met als gevolg dat de pandamie uitbreidt en er meer burgers komen te overlijden. Het kan zijn dat ik op tijd ontdek dat ik virusdrager ben geworden voordat ik andere besmet maar dan belast ik de medische zorg wat ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor mij is. Mijn gedrag heeft ook een voorbeeld functie (al is mijn invloed uiterst miniem) wat mede onder maatschappelijke verantwoording valt.

Afweging

Een gok nemen is mijn individuele verantwoordelijkheid maar een gok nemen met mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid gaat te ver. Ik plaats mij dan buiten de samenleving wat mij een gevoel geeft dat ik er niet meer bij hoor.

Ook al vindt ik iets van de noodverordening, ze is minder democratisch vastgesteld, de tweede kamer wordt er wel in gekend, het is mijn burgerplicht mij er aan te houden.

zie Coronavirus

Nu het met de luchtvaart minder goed gaat kunnen we als samenleving besluiten de KLM 2 – 4 miljard euro’s te geven om het bedrijf overeind te houden. Is dit nu een goed besluit of is het een besluit die het concurrentie beding voor mobiliteit nog verder uit balans brengt. Waarom is vliegen zo goedkoop? De energie die voor mobiliteit nodig is wordt belast. Trein, bus, boot, auto, betalen belasting op elektriciteit, diesel, benzine maar kerosine voor de luchtvaart echter niet. Voor ons gelijkheidsbesef is dit oneerlijk. Vliegen kan een aantrekkelijke manier van transport zijn maar dan voor een eerlijke kostprijs.

Het argument dat we de ongelijkheid in stand willen houden omdat aanpassing van de luchtvaart banen gaat kosten is oneigenlijk. Mensen zijn de hulpbron van onze samenleving. Zij kunnen (en willen) een bijdrage leveren aan de samenleving als de overheid daarvoor de voorwaarden schept. Een overheid die zich inzet voor de samenleving koestert de menselijke hulpbron en zal zorgen voor onderwijs, ontplooiingsmogelijkheden medische zorg, inkomen, en vele andere zaken. Een overheid die de menselijke hulpbron beschouwd als een verdienmodel voor aandeelhouders en andere welgestelde heeft straks geen recht van bestaan.

De luchtvaartindustrie behoeft aanpassing net zoals is gebeurd met de mijnbouw, textiel, scheepsbouw en gaande is met de olie industrie. Wie in de toekomst kijkt ziet de contouren van een kennis industrie. Wie zal er straks vliegen om te vergaderen of te overleggen met anderen op elk gewenste locatie op aarde als we nu al gewennen aan video conferentie?

Dinsdag 5  mei 2020

Lees artikel in de Volkskrant:

• De kosten van deze crisis moeten verhaald worden op grote multinationals van Heleen Mees woensdag 6 mei 2020

Hoe lang blijven we nog in een lockdown staat?

Gaat onze samenleving ten onder aan het coronavirus of aan de economische gevolgen ervan? In discussies over hoe we weer normaal kunnen gaan leven staan virologen tegenover economen en beide hebben het over leven en dood. In dit overweldigend gekrakeel gaat de stem van het Nieuwe Normaal ten onder.

Het corona virus heeft zijn eigen gedrag waarvan we nog niet alles weten hoe we dit kunnen beteugelen of tot staan is te brengen. Over het gedrag van de economie weten we alles omdat economie niet veel meer is als afspraken over hoe wij met kapitaal omgaan. Als de huidige afspraken ons bedreigen kunnen we deze wijzigen en er betere voor in de plaats stellen. Het is een kwestie van mondiaal overleg om de regels voor het Nieuwe Normaal vast te stellen zodat we allemaal kunnen overleven.

Doorgaan op de oude manier van leven is er niet bij, dan zullen vele mensen werkloos worden, geen inkomen meer hebben en waarschijnlijk omkomen van honger. Dat vooruitzicht staat ons zonder corona pandemie toch al te wachten als we zien wat het milieu voor ons in petto heeft.

Het gekrakeel in de discussies aan tafel heeft te stoppen zodat ontwerpers van het Nieuwe Normaal aan het woord kunnen komen.

Het zijn niet de vele horeca en kleine ondernemers die dreigen failliet te gaan, het is de economie van het oude normaal dat failliet is.

Dinsdag 28 april 2020

In de Volkskrant van 12 april staat een artikel van Pieter Klok “De ene economische crisis is de andere niet. Wat zijn de grootste verschillen en hoe loopt het deze keer af”

Daarin legt hij uit hoe de crisis aangepakt wordt door geld te lenen en de economie draaiende te houden. Er ontstaat dan wel een schuldenberg.

Wat mij verwonderd is dat er blijkbaar in de wereld een geldberg bestaat van ongekende omvang waar men bijna ongelimiteerd geld kan lenen. Waar is die berg geld en wie zijn daarvan de beheerders en eigenaars? Als dit zo is kan men moeilijk van een financiële crisis spreken hoogstens van een distributie probleem om in deze moeilijke tijd het geld op de juiste plaats te krijgen.

In 2015 bezaten in West-Europa de 10% rijkste inwoners meer dan de helft (55%) van de geldberg. Daar klopt onze overheid nu aan om van te lenen. Ze willen ons wel lenen maar de schuld zullen we terug moeten betalen plus een rente percentage die zij ons in rekening brengen. De overheid zal dus in de komende jaren moeten bezuinigen in de uitgave en/of belastingen moeten verhogen. Wij (de 90 % minder rijken en minima) zullen de lasten dragen om de 10% rijken rijker te maken met de rente. Zo wordt de kloof tussen arm en rijk als maar groter.

Het kan natuurlijk ook anders. Na de tweede wereldoorlog moest Europa weer opgebouwd worden, zo ook Duitsland die met een grote schuldenberg achterbleef. Zij voerde toen een progressieve belasting in waarbij de hoogste inkomensgroep met 90% werd belast.

Dat zou nu ook kunnen, de lasten van het virus over de sterkste schouders verdelen. Een progressieve belasting om de schuld terug te betalen. Het is tevens het juiste moment om deze belasting over geheel europa in te voeren zodat slimmeriken niet in België of Spanje gaan wonen om  de belasting te ontduiken.

Zie http://piketty.pse.ens.fr/ideologie

Maandag 20 april 2020